Σύμφωνα με τη θεωρία του John Holland, υπάρχουν 6 τύποι Επαγγελματικής Προσωπικότητας τους οποίους αν γνωρίζουμε, μπορούμε να διαλέγουμε επαγγέλματα που μας ταιριάζουν. Στις περισσότερες περιπτώσεις, κανένας μας δεν έχει μόνο έναν τύπο. Συνήθως όμως υπάρχει ένας “κυρίαρχος” τύπος ενώ κάποιοι άλλοι είναι λιγότερο εμφανείς σε εμάς. Φανταστείτε τους 6 αυτούς τύπους σαν ποσοστά που στον καθένα μας είναι διαφορετικά, με αποτέλεσμα οι συνδυασμοί τους να επηρεάζουν τόσο τις επαγγελματικές μας επιλογές όσο και τη συμπεριφορά μας. Συνεπώς, ο Holland αναφέρει ότι μπορούν να προκύψουν 720 διαφορετικές επαγγελματικές προσωπικότητες.
Οι 6 τύποι Επαγγελματικής Προσωπικότητας του Holland (R.I.A.S.E.C.) είναι:
1. Ρεαλιστικός (Realistic) 4. Κοινωνικός (Social)
2. Ερευνητικός (Investigative) 5. Επιχειρηματικός (Enterprising)
3. Καλλιτεχνικός (Artistic) 6. Συμβατικός (Conventional)
Συνοπτικά, τα χαρακτηριστικά του κάθε τύπου είναι:
Ρεαλιστικός: Του αρέσει να δουλεύει με εργαλεία και μηχανές (όπως και υπολογιστές), αλλά και με ζώα και φυτά. Είναι σταθερός και πρακτικός τύπος που ίσως προτιμά και τη σωματική δουλειά ή δουλειά σε εξωτερικούς χώρους (όχι συνέχεια σε ένα γραφείο). Ενδεικτικά επαγγέλματα που ταιριάζουν σε αυτόν τον τύπο είναι το επάγγελμα του μηχανικού, αρχιτέκτονα, τεχνικού Η/Υ και αγρότη.
Ερευνητικός: Του αρέσει η έρευνα και η επίλυση προβλημάτων, καθώς και οι θεωρίες, η συλλογή και οργάνωση πληροφοριών και δεδομένων. Διαθέτει αναλυτικές ικανότητες και υπομονή μέσα από πολλές δοκιμές ώστε να φτάσει στο αποτέλεσμα. Μπορεί να εργάζεται και ανεξάρτητα. Επαγγέλματα που έχουν σχέση με την επιστήμη, την έρευνα, την ανάλυση καθώς και η ακαδημαϊκή καριέρα του ταιριάζουν περισσότερο.
Καλλιτεχνικός: Εκτός από τις τέχνες ο καλλιτεχνικός τύπος μπορεί να αναπτυχθεί σε αντικείμενο που χρειάζεται δημιουργικότητα. Είναι άνθρωπος με έντονη φαντασία που του αρέσει να δημιουργεί και απεχθάνεται τη ρουτίνα και την επανάληψη των ίδιων καθηκόντων. Δύσκολα θα είναι ευχαριστημένος σε μια θέση με σταθερό ωράριο 9-5 καθώς του αρέσει η καθημερινότητά του να έχει ποικιλία και να μην κάνει κάθε μέρα ακριβώς τα ίδια πράγματα. Ενδεικτικά επαγγέλματα: ηθοποιός, μουσικός, συγγραφέας.
Κοινωνικός: Προτιμά δραστηριότητες που βοηθούν, αναπτύσσουν ή θεραπεύουν άλλους ανθρώπους. Ο τύπος αυτός ικανοποιείται όταν ξέρει ότι μέσα από το επάγγελμά του μπορεί να προσφέρει στους άλλους ανθρώπους. Ενδεικτικά επαγγέλματα: γιατρός, σύμβουλος. ψυχολόγος, δάσκαλος. Οι προσωπικότητες που έχουν έντονο τον τύπο αυτό ικανοποιούνται και με τον εθελοντισμό.
Επιχειρηματικός: Όπως το λέει και η ίδια η λέξη, οι αυτο-απασχολούμενοι και οι επιχειρηματίες έχουν έντονο τον τύπο αυτό. Επίσης, όσοι έχουν ηγετικές ικανότητες (managers) αλλά και στα επαγγέλματα που χρειάζεται επικοινωνία και πειθώ, όπως πολιτικοί, δημοσιογράφοι και πωλητές.
Συμβατικός: Ο συμβατικός τύπος λειτουργεί καλύτερα σε ένα πλαίσιο με κανόνες και οδηγίες. Είναι συγκεκριμένος και πρακτικός και του αρέσει να έχει πρόγραμμα στη δουλειά του καθώς του είναι δύσκολο να διαχειριστεί αλλαγές στα καθήκοντα ή στο περιβάλλον που εργάζεται. Του αρέσει να εργάζεται με αριθμούς και να ακολουθεί συγκεκριμένο σχέδιο. Ενδεικτικα επαγγέλματα: λογιστής – φοροτεχνικός, διοικητικός υπάλληλος.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η επαγγελματική ικανοποίηση είναι υψηλότερη όταν η προσωπικότητα ταιριάζει με το είδος της απασχόλησης. Η κλίμακα RIASEC του Holland χρησιμοποιείται στον επαγγελματικό προσανατολισμό και τη συμβουλευτική ως μέσω διερεύνησης των ενδιαφερόντων και των ικανοτήτων των ατόμων που θέλουν να επιλέξουν σπουδές ή επαγγέλματα που τους ταιριάζουν.
Η Άννα Ντούμα είναι Επαγγελματική Σύμβουλος της CV Excellence.